Frigler’de
başlıca iki farklı ölü gömme adeti vardır. Soylular ve zenginler için
uygulandığı düşünülen bu tür ölü gömmelerin Frigya’da uzun süre
uygulandığı anlaşılmaktadır. Yoksul halkın ise gömüldüğü ya da
yakıldığı düşünülmektedir. Ancak yoksul halka ait mezarlar daha yeterli
sayıda bulunamadığı için bu konuda bir şey söylemek için erkendir. Ölü
gömme adetlerinin biri kaya mezarlarına gömme idi. Frig döneminden
kalma bir çok kaya mezarlarına rastlanmıştır. Midas şehri yakınlarında
ve Frig topraklarının büyük bölümünde kaya mezarlarına rastlanmıştır.
Bazıları anıt-mezar şeklinde olan bu kaya mezarları ne yazık ki
defineciler (hatta Romalıları da katarsak yüzyıllar boyu) ağır
tahribata uğramışlardır. Frigler’in en tanınmış ölü gömme adetleri ise tümülüsler yani tepe şeklinde yığma mezarlardır. Gordion’da ve Ankara’da
sık olmak üzere diğer Frig şehirlerinde de rastlanılan tümülüs adetinin
Frigler’e Trakya’dan geldiği düşünülmektedir. Ahşap mezar odasının
üzerine toprak yığarak oluşturulan tümülüslerde çeşitli şekillerde
yapılmışlardır. “Frygia
tümülüslerindeki mezar odalarının ahşap konstrüksiyonu ileri bir
tekniğin eseridir. Ölüler önceleri yakılmadan ahşap sedirler üzerinde
uzatılmış, MÖ 7. yüzyılın sonlarından itibaren de , büyük bir
olasılıkla batıdan, Yunanistan üzerinden gelen etkilerle yakılmaya
başlanmıştır. Ahşap mezar odasına ölü ve ölü armağanlarının
bırakılmasından ve ahşap çatının kapatılmasından sonra, odanın üzeri
büyük bir yığma tepeyle örtülürdü. Mezar odasının üzerine yığılan
tepenin yapımında bazı kurallara uyulması zorunluydu; aksi takdirde
binlerce ton ağırlığındaki toprak yığınının ahşap mezar odasının
üzerine yapacağı baskıyı önlemek olanaksızdı. […]Mezar odasının çatısı
çatılıp, bunun üzerine taş ve toprak yığıldıktan sonra bir daha
açılması olanaksızdı. Ancak tek tehlike mezar soyguncuları idi. Bu
nedenle mezar odasının yer seçiminde dikkatli olmak gerekiyordu. Toprak
yığını altında kalan mezar odalarının yeri büyük tümülüslerde tam
ortada, zirvenin tam altına gelen bölümdeydi. […] Alçak tümülüslerde,
mezar odasının yerini gizleyebilmek esastı ve bu nedenle mezar odaları
merkezden uzak yerlere yerleştirilirdi.” En
meşhur tümülüs kuşkusuz Midas Tümülüsü ya da diğer adıyla Büyük
Tümülüs’tür. Burada yapılan kazılarda bronz ölü eşyaları, ahşap eserler
ve bir çok arkeolojik eser bulunmuştur.
-------------
|