Sekseninde Defineci İnadı !

Ameliyat da durduramadı
Fehmi Öztürk, yeni baypas olmasına karşın yine bir maceranın hazırlığında. Göğsündeki ameliyat dikişi bile alınmadan bir define için kazıya başlayacağını kabul ediyor ama yeri hakkında ipucu vermiyor. Bu sadece birkaç kişinin sırrı. Anlaşılan o ki, birkaç gün içinde bir cip ayarlanacak, kazma, kürek yüklenip yola çıkılacak.
Definecilik Öztürk için bir bağımlılık. 1951'den beri kazı yapıyor. Define macerası olmadan yaşayamayacağını anlatıyor. Bir gün kaçak define kazısında yakalanıp hâkim karşısına çıkarıldığında da aynı şeyi söylemiş: "Hâkim bey, bu mikrobun ilacı sizde varsa verin, kurtulayım. Yoksa beni bırakın. Ben tekrar kazacağım." Bu savunma, Öztürk'ü 'içeri atılmaktan' kurtaramamış.

O artık mimlendi
Anlattığına göre hâkim de define meraklısı çıkmış. Adam gönderip definenin yerini sormuş ama direnmiş, söylememiş. "Keşke söyleseydim" diyor, "Sinop Cezaevi'nde beş gün yattıktan sonra gidip yine kazdım, hiçbir şey çıkmadı."
67 ilde kazı yaptığını, sık sık yakalandığını, artık jandarmanın 'defineci gelmiş' deyip gözaltına aldığını anlatıp fazlasıyla deşifre olmaktan yakınan Öztürk'ün aklının bir yanı da, define uğruna yedi yıldır görmediği eşi ve dört çocuğunda.

'Her maceram bir film'
Tarih kitaplarını işinin bir parçası olarak gören, "Heykel görsem hangi uygarlığa ait anlarım" diyen Öztürk, her macerasının bir film olabileceği iddiasında. Kimi zaman Istıranca Dağları'nın sık ormanlarında, kimi zaman Kastamonu'nun ünlü mağaralarının dibinde günlerce aç, susuz, sigarasız, soğukta kalmış. 100'e yakın kazısının sadece 17'si yasal izinli. Öztürk, bir macerasını şöyle anlatıyor:
"Bir gün bir harita geldi. Üzerinde Rumca yazılar var. Hemen bir Rum kilisesinin papazına gittim.
Adam benden bıkmış. 'Vallahi son, çöz şu yazanları' dedim, iki gün kapısında yattım. Sonunda 'Tamam' dedi. Harita Kırklareli Yalıköy'de bir mağarayı gösteriyormuş.
Yola çıktım, cepte zamanın parasıyla 10 lira var. Köyden birini ikna ettim, iki gün aradık, üçüncü günü 10 lirayı verdim, 'Git sigara ekmek al' dedim. Gitti, 30 yıldır gelmedi.
Mağara denizin kıyısında. Çıkardığım toprakla mağara ağzını kapatıp, görülmemi engelliyordum. Bir gece sahil güvenlik geldi, projektörleri tuttu, namluları doğrulttu: 'Çık yoksa vururuz.' Sürünerek çalıların arasına gittim. Kış ayazında beş saat bekledim. Gittiler. Üç gün kazdım, bir şey yok. İstanbul yolunun yarısını yürüdüm, yarısını traktör ve kamyon kasasında geldim".
Bir diğer macera; "Haber geldi. Göçen Rumlardan biri öğrenmiş. Kırklareli'nin Fatmakaya Köyü'nde define bir ağacın altına gömülmüş. Tam yanında da askeriye var. Bütün gün yağmur yağdı, donuma kadar ıslandım. Ateş yakamıyorum, asker görür. Kazıyorum define yok. Askeriyenin tellerine kadar kazarak geldim. Bir gece bir düdük sesi geldi, koşa koşa ormanın içinde kayboldum. İki gün yürüdüm. İstanbul'a dönene kadar yine anam ağladı".

Bulgaristan'dan geldi
Ali Yaman ise izinli 67 define kazısı yapmış. Yasal kazıda Türkiye rekoru elinde. "Türkiye'deki arkeologların toplamından daha çok kazı yaptım, bir tek diş bile bulamadım. Bu bir mikrop. Adama bulaştı mı hayatta bir daha çıkmaz" diyor.
Ona 'define mikrobu', tam 53 yıl önce, Bulgaristan'da zengin bir ailenin tek çocuğu olarak yaşarken bulaşmış. 22 yaşındayken Türkiye' den bir adam gelmiş ve Yaman'ın yaşadığı ilçenin belediye başkanının tarlasında bir kuyu olduğunu ve savaşta buradan kaçan Türklerin bu kuyunun taşlarının arasına altın bıraktığını söylemiş. "İşte o yalancı hayatımı kaydırdı" diyor. Karla kaplı tarlada geceleri önce kuyuyu, kuyuyu bulduktan sonrada tek tek taşlarını sökerek define aramışlar. 15 gün aramışlar, bir şey yok. Donmaktan zor kurtulmuşlar.
Birkaç yıl sonra Bursa'ya göç etmiş Yaman ailesi. Yaman, "Bir gün İstanbul'a kaçtım. Yıl 1951, defineci kum gibi. Herkes ortalığı kazıyor. Sonra definecilerin kahvehanelerini buldum. 50 yıllık dostlarım Fehmi ve Selahattin ile tanıştım. Halen de onlarla kazıyoruz işte" diyor.
1951'den sonra Yaman'ın tüm hafta sonları ve yıllık izinleri, define peşinde geçmiş. Dinamitler patlatılmış, dozerler kiralanmış, geniş araziler köstebek gibi aylarca kazılmış. Define bulunamamış ama elde avuçta bulunan ne varsa gitmiş.

Ava gideni avlama yolları
Definecilerin hayalperestliği bazı uyanıkların geçim kaynağı. Ömür Kıraathanesi'ndeki Boşnak Hasan, kendi geliştirdiği aletleri definecilere pazarlıyor. Kahvehanenin diğer bir köşesinde ise hocalar oturuyor. Defineyi büyü nedeniyle bulamadığına inanan defineciler, onları kazı yapılan yere götürerek okuyup, üfletiyor. Tabii, peşin ücretle. Kayserililer ise ayakkabı derisini eskiterek üzerine Rum ve İbranice yazıların olduğu sahte haritalar çiziyor ve satıyor. Rivayete göre bu işi yapanlar İstanbul'da apartman sahibi olmuş. Sahte definenin yerini gösteren araçlar ise definecileri 'kazıklamanın' en etkin yollarından. Gece dürbününü, 'define dürbünü' diye satın alan çok sayıda defineci var. Dürbün ile gece baktığında yeşil ışığın parladığı yerlerde define olduğu masalına kananlar, nice tarlayı delik deşik etmiş.